Pelgrimsampul

Er bestonden ook ampullen van brons en edelmetaal, maar die waren onbereikbaar voor de meeste pelgrims. Glazen - en van aardewerk gemaakte exemplaren kwamen ook voor.

De ampullen aan een bedevaartplaats toeschrijven is als de nodige kenmerken aanwezig zijn vrij gemakkelijk, er zijn helaas ook veel ampullen waar enkel een bloemmotief, letter, kruis of noppenmotief op afgebeeld is; de herkomst van deze exemplaren vaststellen is helaas onmogelijk.

De ampullen waren een herinnering of bewijs van de vaak moeizame tocht die de pelgrim had volbracht, de gevonden ampul uit de oude Bierkaai zal meegebracht zijn door een inwoner van Hulst of een streekgenoot.

Hij zal deze met trots aan zijn vrienden en familie getoond hebben. Om een of andere reden is zijn dierbaar bezit in de vergetelheid geraakt en uiteindelijk terecht gekomen in het water van de oude Bierkaai. Als je de ampul goed bekijkt is het eerste wat opvalt de vormgeving, hij is zeskantig wat hem bijna uniek maakt.

Vrijwel alle exemplaren die bekend zijn hebben een rechthoekige of ronde vorm, zelfs in de grootste verzamelingen ter wereld komt geen zeskantige ampul voor. Hij is aan één kant voorzien van een bloemmotief en dat is iets wat wel vaker voorkomt.

Omdat hij verder geen specifieke kenmerken heeft is hij niet toe te schrijven aan een bepaalde bedevaartplaats.

Er is maar één vergelijkend model bekend: deze is opgebaggerd uit de Seine en ligt ergens te pronken in een museum te Parijs.

Er is maar één pelgrimsampul in Hulst gevonden, maar het is dan ook een echte voltreffer!



Bij de foto's:

1. De biecht van Reynaert de vos

2. Pelgrimsampul, voorkant (Bierkaai, Hulst)

3. Pelgrimsampul achterkant (Bierkaai, Hulst)


Freddy van Puymbrouck,

Werkgroep Archeologie Hulst

De pelgrimsampullen hebben een traditie die teruggaat naar de vroege Christelijke en laat antieke periode. De ampullen droeg men verborgen of juist ook goed zichtbaar over de kleding, of ze werden als een amulet om de nek gehangen. De inhoud zal zorgvuldig zijn bewaard, het geloof in de geneeskrachtige werking van gezegend water was in die tijd groot.

De ampul was nog meer beschermend dan het gewone insigne, hij bevatte een toegevoegde waarde door zijn inhoud. Deze was verschillend naargelang de bedevaartplaats, in Canterbury bevatte de ampul het zogenaamde “Canterbury water”, het opgevangen bloed van de heilige Thomas Becket, dat eindeloos kon aangelengd worden met water zonder zijn kracht te verliezen.

Soms waren ze gevuld met olie die uit de tombe waar de heilige in vertoefde sijpelde.

Ondanks al deze heilige krachten was de populariteit van het gewone insigne vele malen groter, zij worden dan ook veel meer gevonden tijdens opgravingen, het vondst percentage van de ampullen is eerder bescheiden. De ampullen zijn meestal vervaardigd van een lood-tin verbinding.

Dat waren goedkope materialen, zodat vele pelgrims zich een dergelijk “souvenir” konden veroorloven – de meesten hadden immers weinig geld te besteden.

Ze konden ook door het productieproces snel in grote hoeveelheden gemaakt worden, dat was ook nodig om aan de grote vraag te kunnen voldoen.