Even oriënteren:
Waar ligt het plan "Brouwerij"……?
Op de kaart hiernaast zie je in het midden het 's-
Op woensdag 7 november 2018 gaat de eerste schop de grond in. Het schiet die dag niet op omdat het plaveisel nog helemaal verwijderd moet worden. De tweede dag stuiten we meteen op een oude kloostermuur, amper 40 cm diep. Speciaal aan de muur zijn de bogen waarop deze is gebouwd. Niet uitzonderlijk, want dat gebeurde in de Middeleeuwen wel vaker.
Vlak bij de muur worden stukjes glas, bot en aardewerk gevonden. De metaaldetector piept nauwelijks; dat wil zeggen dat er weinig metaaldeeltjes in de grond zitten.
Meteen de derde dag komt er een fotograaf van de krant kijken en prompt de volgende dag staat er al een artikeltje in BNdeStem en de PZC.
Wil je dit lezen, klik dan op onderstaande knop.
Fragment van de kloostermuur na het schoonmaken
Een van de bogen waarop de muur gebouwd is
Dirk en Freddy op zoek naar scherven
Donderdag (8 november) hebben we veel grond verzet met de schop, een muurtje van een beerput en een vloer schoon geschraapt, zodat de archeologen een en ander konden inmeten en fotograferen.
Vrijdag (9 november) een beerput leeggehaald, maar helaas geen spectaculaire vondsten: oud glas, veel leisteen, wat aardewerk, veel kleine botten en visgraten. De metaaldetector leverde enkele spijkers, maar ook een tweetal munten, zogenaamde "Zeelandia's" op. Deze munten werden vooral geslagen in de 17e en 18e eeuw.
Els en Silvia, archeologen bij Artefact
Voorbeeld van een Zeelandia uit 1753
Vandaag, maandag 12 november, was Rob de hele dag ingepland met zijn detector, maar is rond de middag vertrokken. Hij kreeg last van een eerder opgelopen blessure aan zijn hand.
Bij het verwisselen van een batterij beschadigde mijn detector; dus heb ik die van het verdiep opgehaald. Verder de hele middag gepiept. Morgen is Mark ingepland.
De stand van de opgraving:
De diepere put voor de liftschacht is uitgegraven. Het afgraven is voorgezet richting de Wallen en ze zijn daar praktisch tot aan de bestrating gevorderd.
Vanochtend zijn er spijkers en enkele knopen gevonden. Vanmiddag weer enkele tientallen spijkers en wat kleine losse stukjes metaal, vooral in de NW-
Het is woensdag 14 november. Het belooft een prachtige najaarsdag te worden. Als ik uitstap en mijn werkkleren aantrek is de zon net op. De atlas staat nog met licht op te draaien. Het wordt heel veel krabben vandaag. De vorige dagen zijn er een groot aantal muren blootgelegd en deze moeten allemaal schoongemaakt worden zodat ze gefotografeerd en ingetekend kunnen worden. Aan de slag dus met troffel en veger. De veger zit in no time vol met grond en dat werkt niet efficiënt. Daar zou iets op gevonden moeten worden, maar daar hebben we nu even geen tijd voor. Misschien even kijken naar een grotere overzichtsfoto: daar komt ie.
Mark en Jaap met detector en troffel
Frits en Mark maken de muur verder schoon
Een overzicht van het werkgebied op 14 november 2018 (zie uitleg hieronder)
Joris heeft wel zin in een dagje krabben en poetsen
Als we bovenstaande foto bekijken zien we het volgende:
Links van boven naar beneden een dikke kloostermuur. Er zitten twee gaten in. Op de plaats van de gaten hebben twee spaarbogen gezeten, maar die zijn eerder vernield.
Op de voorgrond van links naar rechts eveneens een flinke kloostermuur (iets minder dik) uit dezelfde tijd als de eerste. Ook hier zijn twee stukken uit. Eén veroorzaakt door de heimachine en door het meest linkse gat zie je een gemetseld, met stenen afgedekt afvoerkanaal lopen.
Het mooie vierkant in het midden is een gemetselde beerput. Deze was afgesloten met een gewelf. Dit zit er helaas niet meer op. Wat jammer, we mogen de beerput niet verder uitgraven. Onze handen jeuken: Een beerput die zeker nog intact is; dat kan toch niet mooier; maar helaas, het gaat niet gebeuren. Het zal je nu ook wel duidelijk geworden zijn waarvoor de eerder genoemde afvoer diende.
Achter de mevrouw met de witte helm zie je een grote zwarte plek. Dat is het restant van een stookplaats. Hier zijn resten van verbrand materiaal gevonden. Rondom de stookplaats ligt een heleboel oranje steenpuin. Dat zijn de door de hitte verkleurde en verbrande stenen van de haard. Als het half een is, is het lunchtijd. Mijn taak voor vandaag zit erop. Ondertussen is Freddy begonnen aan het vrij maken van een ronde gemetselde put; Zeer zeker een waterput.
De afvoer van de beerput
Wat we de hele tijd al dachten wordt snel duidelijk. We stuiten op menselijke resten. De eerste schedel die we tegenkomen is die van een kind. Dat is goed te zien aan de omvang van de schedel en de grootte van de tandjes. Het is toch even slikken. Je bent dat niet gewend, maar het is de realiteit. Iets verder een tweede exemplaar. De plaatsen worden gemarkeerd met gele bordjes zodat we er niet steeds op trappen en deze later verder kunnen blootleggen.
Na de middag zijn er best veel skeletten gevonden, in totaal 11 stuks, aldus Freddy. Samen met Joris wordt er gewerkt aan het voorzichtig uitgraven hiervan. Ook Marc legt zijn detector even weg en komt helpen bij het blootleggen.
Aan een aantal sporen is duidelijk te zien dat er brand moet zijn geweest.
Vlak naast een skelet wordt een grote partij ijzeren voorwerpen gevonden. Het zijn voornamelijk hengsels van poorten en ringen die in de muur zaten en waar je iets aan vast kon maken.
Op verzoek van Els komt ook Georgette mee om een handje toe te steken. Er is een beetje haast bij; eigenlijk duurt het nu al te lang volgens de gemaakte afspraken met de projectontwikkelaar.
Donderdag 15 november. Het is knekeldag vandaag. Met man en macht wordt er gewerkt aan het blootleggen van de gevonden skeletten. Voor zoiets moet je enig geduld hebben. Het moet precies gebeuren. Alle botten en botjes moeten op hun plaats blijven en vooral niet breken. Met dunne houtjes en spateltjes wordt de grond voorzichtig losgepeuterd en met een verfkwastje verwijderd. Beetje bij beetje komt het geraamte boven. Met de nodige eerbied wordt er met de doden omgegaan en dat hoort ook zo.
Na de middag was Georgette ook weer van de partij en opnieuw hebben we skeletten gevonden. We hebben ons best gedaan om er zo veel mogelijk bloot te leggen. Later op de middag meldde ook Joris zich op de site.
Er is op de plaats waar we momenteel werken heel veel verstoring; geen enkel skelet is compleet. Heel dikwijls vind je alleen de benen. De graven zijn dus niet meer intact. Waardoor ze verstoord zijn is niet bekend.
Vrijdag 16 november.
Vandaag wordt begonnen aan het laatste stuk waar de kerk heeft gestaan. We gaan verder met het blootleggen van nieuw gevonden skeletten. Langzaam maar zeker komen we bij de kerkfunderingen. Deze zijn goed bewaard gebleven. Ook daar worden nog menselijke resten gevonden. Eveneens is deze middag de noordelijke muur van het klooster bloot gekomen. Zoals bij vorige kloostermuren zien we ook hier weer de nodige spaarbogen. Dit werkje is aan het einde van de middag gedeeltelijk klaar. Er zijn echter nog wel twijfels of het hier niet gaat om de buitenmuur van de kerk, maar dat wordt nog uitgezocht.
Maandag gaan we nog een dag door maar dat zal waarschijnlijk de laatste zijn.
Misschien dat er nog meer bijzonderheden gevonden worden.
Ook vandaag kregen we bezoek van een journalist en een fotograaf van de PZC en BNdeStem. Lees het artikel door op de knop hiernaast te klikken.
Stookplaats
Botresten worden met een geel bordje gemarkeerd
Dit skelet is praktisch compleet
De noordelijke kloostermuur of de kerkmuur
De helft verdwijnt onder de muur
Overzichtsfoto 14 november
Maandag 19 november. Vandaag de laatste dag van dit project. Gelukkig dat we nog een dag bij hebben gekregen, dan kunnen we het gedeelte voor de noordelijke muur nog onderzoeken. Het was een koude nacht met vorst aan de grond. Als ik 's morgens uitstap is het nauwelijks 4 graden Celcius. We beginnen met het vrijmaken van een skelet. Na enige tijd blijkt er iets dieper nog een te liggen. De hoofden bijna onder elkaar maar de benen in tegenovergestelde richting. Het onderste lijkt halverwege te eindigen tegen een muur. Vreemd is dat. De muur wordt voorzichtig gesloopt en dan zien we dat het geraamte mooi doorloopt onder de muur. De stenen zijn verbrand als bij een stookplaats. Ook de benen zijn verbrand en zien eruit alsof ze gecremeerd zijn.
Het halve skelet wordt uitgegraven
De eeuwige rust is danig verstoord door de archeologen, maar ze worden zeer zeker met eerbied behandeld
Het middel is zwart van kleur en dus ook gedeeltelijk verkoold. Het bovenste gedeelte (hoofd, ribbenkast en armen) zijn in normale conditie. Het kost natuurlijk grote moeite om deze botten netjes in plastic zakken te doen, maar dat lukt uiteindelijk toch.
Ondertussen is men bezig met het stuk grond voor de Noordelijke muur te verwijderen. Ook daar worden nog drie skeletten gevonden. Met spatel en borsteltje worden deze in de loop van de dag schoongemaakt. Er is vandaag veel bekijks achter het hek. Verder zitten er eigenlijk geen bijzonderheden (aardewerk, metaal etc.) in deze grond, behalve dan een veertiende eeuwse zilveren munt, die je hiernaast ziet afgebeeld.
Aan het eind van de dag is alles netjes opgeruimd. Het zit erop, het weer en de sfeer waren goed. Iedereen bedankt. Nu maar wachten op het volgende project in Hulst of elders.
Skelet nadat de muur verwijderd is
Zilveren muntje
