Een motte is een geheel of gedeeltelijk kunstmatige heuvel met een regelmatige vorm en steile zijden. De heuvel werd gewoonlijk met muren of palissades en brede droge of natte grachten omgeven. De constructie heeft tot doel de op zijn afgeplatte top staande versterkingen beter te verdedigen en de omgeving te beheersen.

De meest voorkomende verschijningsvorm van een mottekasteel bestond uit twee gedeelten: een opperhof of hoofdburcht, met een specifiek militair doel en een neerhof of voorburcht waar zich de meer economische aspecten van het dagelijks leven afspeelden. Beide waren gebouwd op verhogingen in het landschap en omgeven door grachten en wallen en houten palissaden of stenen muren. Op de hoogste motteheuvel (de opperhof) werd een donjon, een kasteel, een burcht of een ander verdedigingswerk gebouwd in hout of steen.

In de beginperiode was de verdedigingstoren voornamelijk van hout gemaakt. Dit was vrij goedkoop materiaal en voldoende aanwezig in de buurt. Rondom stonden eveneens houten palissaden. Later werd dit hout vervangen door steen. Er kwam een muur rond de burcht en de donjon (toren) werd eveneens in steen opgetrokken. Dit was veel sterker en minder brandgevaarlijk.

Vooral tijdens de invallen van de Noormannen hebben deze mottekastelen hun nut bewezen. Mensen konden zich verschansen in de toren en deze verdedigen tegen de wreedheden van de Vikingen.

Hier in Zeeland zijn vooral veel resten van deze burchten gevonden op Walcheren. Wat we terugvinden zijn de heuvels waarop gebouwd werd.Ook in Zeeuws-Vlaanderen zijn resten gevonden. Namen van dorpen verwijzen nog naar deze verdedigingswerken, denk aan: Domburg, Oostburg, Aardenburg.

In Terra Maris te Oostkapelle heeft men een reconstructie gemaakt van een houten mottekasteel. Dit om geïnteresseerden een idee te geven hoe dat er uitzag. Voor de kinderen reuze interessant omdat ze daar in groepjes het spel van aanval en verdediging mogen spelen. Als wapen geen zwaard, speer of pijl en boog maar een kussen. Dat komt minder hard aan en beperkt het aantal slachtoffers.

We hebben een schaalmodel in onderdelen gemaakt van zo’n houten mottekasteel. In de zandtafel wordt een gracht gegraven waarna de hele constructie in elkaar wordt gezet, inclusief ophaalbrug.

Overblijfsel van mottekasteel

Muur en toren in steen

Mottekasteel met opperhof en neerhof

Zo, die is klaar; laat nu de vijand maar komen